De historie van de initialen

Vroeger was alles beter. Dat wordt vaak gezegd maar of het waar is, is de vraag. Maar dat het vroeger vaak anders ging dan tegenwoordig is wel een feit. Laten we eens kijken naar het voorbeeld van de initialen. Vroeger, wanneer men de krant opensloeg, overheersten net als tegenwoordig de berichten over de misdaad. Een overval hier, een beroving daar, een mishandeling in het gezin. Uitgebreid werd de lezer geïnformeerd over de ins en outs. Dat gebeurt tegenwoordig niet anders, maar toch is er een verschil.

Vroeger zag een dergelijk bericht er als volgt uit:

‘Gisteren werd op de Meent bij bakkerij Van der Weel een overval gepleegd door de 28-jarige Rotterdammer Peter W. zonder werk. Toen de gewaarschuwde politie arriveerde bleek de overvaller al gevlogen. Later werd hij alsnog op de Goudsesingel gearresteerd. De politie wil geen details geven want de zaak is nog in onderzoek.’

Of:

‘Een 43-jarige vrouw werd gisteravond toen ze van haar werk op weg was naar huis, lastiggevallen door de 22-jarige Groningse bouwvakker D. van L. De vrouw verweerde zich flink waarna de man door de politie kon worden ingerekend.’

In de loop van de jaren veranderden deze berichten. Niet zozeer de onderwerpen maar wel de aanduiding van de daders. Het ging niet meer voornamelijk over W. van D. of T. van der H. maar andere namen wonnen terrein: Jeffrey B., of Ergilio L. De lezer kon uit de voornaam opmaken dat het hier vermoedelijk daders met een Surinaamse of Antilliaanse achtergrond betrof. Een paar jaar later doken weer andere namen veelvuldig in dit soort berichten op: D. Ö., Yessin D., A. el B. of A. Ç. Ook hier kon de lezer vermoeden dat de daders een migratie-achtergrond hadden, bijvoorbeeld uit Marokko of Turkije.

Toen de namen die op een dergelijke achtergrond wezen steeds vaker in de criminele berichtgeving voorkwamen, werden de redacties van de kranten onrustig. Vergaderingen werden belegd en de argumenten over en weer besproken. Uit de namen of initialen kon je opmaken dat Marokkanen, Turken of Antillianen de daders waren en dat werkt stigmatiserend voor iedereen uit deze bevolkingsgroep en daarom was het beter voortaan deze aanduidingen weg te laten, vond de ene groep. Anderen waren het hier niet mee eens. Wanneer vroeger Rotterdammers vaker in dit soort berichten werden genoemd, voelden Rotterdammers zich toch ook niet gestigmatiseerd? Je moest toch gewoon verslag doen en het nieuws niet onnodig filteren? Het waren emotionele discussies.

De lezers konden vervolgens in de kranten lezen wie van deze groepen het pleit had gewonnen:

‘Gisteren werd in IJsselmonde een buschauffeur van lijn 35 onder bedreiging van een mes overvallen. De overvaller eiste de geldlade. Hij werd door de reizigers beetgepakt en aan de politie overgedragen die snel ter plaatse was.’

Of:

‘Een 32-jarige vrouw werd gisteravond in de Claes de Vrieselaan door een groep jongeren lastiggevallen toen ze op de fiets op weg was naar het ziekenhuis. Een van de jongens betastte haar, maar zij wist hard weg te fietsen. Op haar aanwijzing werd de jongen later opgepakt.’

Nu kun je voor of tegen deze gefilterde berichtgeving zijn maar zo gebeurt dit nu eenmaal in meeste kranten en daar kan men vrede mee hebben. Totdat eind vorig jaar een krantenbericht de aandacht van de lezer trok. In het AD van 4 oktober 2016 schreef deze krant over een spraakmakende zedenzaak. Dit ochtendblad schreef:

‘Vader van negentien kinderen vast voor zedendelict.

De 48-jarige Henk K. uit Bunschoten, vader van een gezin met negentien kinderen, zit vast op verdenking van zedenmisdrijven en huiselijk geweld. De politie heeft de woning van K. langdurig onderzocht. Daarbij is ook gebruik gemaakt van speurhonden. Geen van de negentien kinderen woont nog thuis. K. staat in het dorp bekend als Henk de Voeger vanwege zijn werk in de bouw …’

Wat krijgen we nu? Als het nieuws betreft waarin de dader een migratie-achtergrond heeft, worden naamsgegevens zoals initialen weggelaten en als de dader een Nederlandse achtergrond heeft, krijgt de lezer de initialen wel te lezen, inclusief een geblurde foto en zelfs de naam van het kleine dorp waar hij woont? Dan speelt het argument stigma geen rol en wordt nieuws gewoon doorgeven zoals het aan de krant bekend is? In dit voorbeeld hebben we het AD genomen, maar in meer media komt dit fenomeen voor, denk bijvoorbeeld aan de berichtgeving rond de neuroloog Jansen Steur, op het NOS-journaal zelfs met een fraaie foto.

Zou men hieruit nu deze les mogen trekken: wanneer in een bericht de initialen ontbreken betreft het een verdachte met een migratie-achtergrond. Wanneer ze wel worden vermeld, hebben we te maken met een dader met een Nederlandse achtergrond.

Was dit de bedoeling?