'Nee, breuken doen we niet meer ...'

Hoe heeft het in hemelsnaam toch zover kunnen komen dat onze kinderen zo slecht rekenen. Ook van taal, aardrijkskunde en geschiedenis weten ze niet veel, maar laten we het voor het gemak even bij rekenen houden. Hoe heeft het zover kunnen komen?

Helemaal een verrassing is het voor mij toch niet. Al ongeveer dertig jaar geleden was er een voorval dat mij het onbehaaglijke gevoel gaf dat het met onderwijs de verkeerde kant uitging.
We hadden een paar goede vrienden bij wie we regelmatig op bezoek kwamen. Hij was een populaire docent aardrijkskunde aan een middelbare school en zij onderwijzeres aan een Jenaplanschool, een lagere school met een eigen onderwijsplan.

Toen we op een avond voor een feestje bij hen op bezoek waren, vertelde ze dat ze die middag met het volledige onderwijsteam hadden vergaderd. Het was een lange vergadering geworden, maar dat was niet voor niets geweest, want ze waren unaniem tot het besluit gekomen dat ze geen les meer zouden geven in breuken.
'Jullie geven geen les meer in breuken?' stamelde ik behoorlijk verbaasd.
'Nee, dat waren we al een hele poos van plan, maar het kwam er maar steeds niet van. Het gehele team was het er nu over eens dat ze met die breuken moesten stoppen. Om te beginnen was het aan de leerlingen haast niet uit te leggen. Veel te ingewikkeld. Geen kind begreep er iets van en al helemaal niet waar je ze voor nodig had. Voor de onderwijzers was dat behoorlijk frustrerend. En probeer zo'n leerling dan nog maar eens gemotiveerd te krijgen! En het was toch ook zo? Je gebruikt toch nooit breuken? Wanneer komt het voor dat je 1/3 en 3/4 moet optellen of vermenigvuldigen? Laat staan op elkaar delen? Dat komt toch eigenlijk niet voor? Nee, ze hadden het er vanmiddag nog eens goed over gehad en waren als onderwijsteam tot de conclusie gekomen dat ze geen tijd meer zouden besteden aan dit obstakel voor zo veel leerlingen.

Ik had veel moeite met haar redenering, maar juist als wiskundige wilde ik niet gelijk voor eigen parochie preken. Misschien had ze wel gelijk en hoefde je eigenlijk niet meer met breuken te kunnen rekenen om toch goed te kunnen functioneren in de maatschappij. Maar erg lang hoefde ik hierover niet na te denken. Na enkele tellen had ik diverse voorbeelden bedacht waaruit bleek dat het leven zonder breuken nog ingewikkelder is dan met breuken.
Veel meer dan over het feit dat zij en haar collega's geen heil meer zagen in dit onderdeel van het rekenonderwijs, was ik geschokt dat een aantal onderwijzers een dergelijke ingrijpende beslissing zelfstandig mocht nemen. Ouders brengen hun kinderen in goed vertrouwen naar school en rekenen op goed onderwijs, maar dat bleek dus niet meer zo vanzelfsprekend.

Nu, na al die jaren weten we dat ook de gebrekkige kennis van het rekenen bij de onderwijzers zelf een rol kan hebben gespeeld. Misschien had mijn vriendin zelf ook moeite met breuken en was ze samen met haar collega's wat blij dat ze dit lastige onderwerp uit het rooster kon schrappen en meer tijd besteden aan het kringgesprek dat bij de kinderen - en trouwens ook bij de ouders - in zo'n goede smaak viel. Het is toch veel gezelliger om met de leerlingen te praten over het afgelopen weekend dan je tanden stuk bijten op lastige rekensommen?

En ook weten we dat de meeste leerlingen, ook die in de hoogste klas van het VWO, niet meer kunnen rekenen. Hun leraren weten dat al jaren. Die merken dat ze geen raad meer weten met breuken, de tafels tot en met 10 niet meer beheersen, eenvoudige optellingen of aftrekkingen niet meer uit het hoofd kunnen uitrekenen en moeite hebben met de eenvoudigste procentberekeningen. De leraren mogen dat misschien wel hebben opgemerkt, de ouders van die leerlingen weten dat vaak niet. Die hebben hun kinderen ooit naar school gebracht in het vertrouwen dat ze net zo goed leerden rekenen als zij vroeger. Dat bleek dus een flinke misrekening!